Η Κακή Διατροφή και η Παχυσαρκία: Δύο δυνητικές απειλές στο σύγχρονο κόσμο

Του Λεωνίδα Γρηγοράκου Ιατρoύ, Βουλευτή ΠΑΣΟΚ Λακωνίας Αναπληρωτή Καθηγητή Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Δημοσιεύτηκε http://www.neaygeias.gr 01/01/2011 Η διατροφή, ορίζεται ως το σύνολο των βιοτικών αναγκών και διαχωρίζεται σε καλή και κακή διατροφή. Η παχυσαρκία είναι η κατάσταση που χαρακτηρίζει τους ανθρώπους με υπερβολικό πάχος, τους χοντρούς – ευτραφείς, αυτούς που έχουν παχύ κρέας. Η κακή διατροφή και η παχυσαρκία είναι δύο καταστάσεις που η σημερινή επιστημονική και πολιτική κοινότητα χαρακτηρίζει σύγχρονους δολοφόνους, αφού μαζί με τα καρδιαγγειακά νοσήματα, τον καρκίνο, το τραύμα και τις λοιμώξεις αποτελούν τις πρώτες αιτίες θανάτου σε παγκόσμιο επίπεδο. Η διατροφή εμπεριέχει έννοιες αντίθετες. Συνδέεται με τον πολιτισμό, την ευημερία, την καλοζωία αλλά και την υπανάπτυξη, τον υποσιτισμό, την έλλειψη τροφής, την κακή ποιότητα τροφής. Η παχυσαρκία είναι αποτέλεσμα κακού τρόπου ζωής, κακών διατροφικών επιλογών και συνηθειών, καθώς και υπερβολικής κατανάλωσης τροφής. Το δικαίωμα στην καλή διατροφή είναι ανθρώπινο δικαίωμα που χάνεται στις φτωχές χώρες ενώ στον αναπτυγμένο κόσμο η υπερκατανάλωση τροφής οδηγεί σε παχυσαρκία και άλλες «νόσους της αφθονίας». Επιπλέον, η αλόγιστη υπερπαραγωγή οδηγεί σε διατροφικά προβλήματα και σκάνδαλα όπως η νόσος των τρελών αγελάδων, η νόσος των πουλερικών και τα κρέατα με διοξίνες. Ο ρόλος της διατροφής και της δίαιτας στη διατήρηση της υγείας και στην ποιότητα ζωής του ανθρώπου έχει περιγραφεί από την εποχή των ομηρικών ετών και του Ιπποκράτη. Στις αιτίες θανάτου των ανθρώπων στο παρελθόν δεν συμπεριλαμβάνονταν νοσήματα που έχουν σχέση με διαβήτη, παχυσαρκία, καρδιαγγειακή νόσο και μεταβολικό σύνδρομο (Νόσοι Αφθονίας). Επίσης, φαίνεται ότι οι προϊστορικοί άνθρωποι τρέφονταν με λιγότερους υδατάνθρακες και λιπαρά και περισσότερες πρωτεΐνες (κυνήγι) και άφθονα λαχανικά που είναι η πιο υγιεινή διατροφή. Σύγχρονη διατροφή ή διατροφή των τελευταίων 500 χρόνων; Είναι ένα ερώτημα του οποίου η απάντηση δεν είναι εύκολη και προσπαθούν να τη δώσουν οι επιστήμες της γενετικής, της ανθρωπολογίας, της ζωολογίας, ιχθυολογίας, βοτανολογίας και οι λεγόμενες επιστήμες των τροφίμων και της διατροφής με τη συμβολή της τεχνολογίας. Η μεσογειακή διατροφή, πάντως, έχει συνδεθεί με τη μείωση του κινδύνου εκδήλωσης χρόνιων εκφυλιστικών νοσημάτων και είναι ένα κοινά αποδεκτό προτεινόμενο είδος διατροφής. Κατά την Greenpeace, 850 εκατομμύρια άνθρωποι πεινούν κάθε μέρα σε όλο τον κόσμο, 2 δις άνθρωποι έχουν χρόνια έλλειψη θρεπτικών ουσιών και 40 εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από πείνα, ενώ ο ίδιος αριθμός 40 αλλά σε δις δολάρια είναι η διαφήμιση που ξοδεύουν για τα προϊόντα τους οι βιομηχανίες τροφίμων. Μέχρι το 2020, η παχυσαρκία και οι επιπλοκές της όπως διαβήτης, νόσοι της καρδιάς και των αγγείων και ορισμένοι τύποι καρκίνου θα ευθύνονται για το 72% των θανάτων παγκοσμίως ενώ προ 10ετίας το ποσοστό έφθανε στο 60%. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας πιστεύει ότι 300 εκατ. ενηλίκων σε όλον τον κόσμο είναι παχύσαρκοι - 100 εκατ. περισσότεροι από τη δεκαετία 1990 – 2000, ότι το 35% των παιδιών του Δυτικού κόσμου πάσχουν από παχυσαρκία και ότι 9 παιδιά θα συνεχίσουν να πεθαίνουν κάθε λεπτό παγκοσμίως από αίτια που σχετίζονται με τον υποσιτισμό. Το κόστος της παχυσαρκίας και η αντιμετώπισή της τα προσεχή χρόνια θα είναι ένα από τα μεγάλα προβλήματα των συστημάτων υγείας του Δυτικού κόσμου αφού σήμερα τα προϊόντα αδυνατίσματος στην Ευρωπαϊκή Ένωση αντιπροσωπεύουν 100 δις δολάρια, ποσό που αντιστοιχεί στο 1/3 του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος της Ελλάδος. Θέλει προσπάθεια και επιμονή για να βελτιωθεί η κατάσταση. Τα μεταλλαγμένα θα πρέπει να μειωθούν. Τα κονδύλια για τον επισιτισμό των φτωχών χωρών θα πρέπει να αυξηθούν. Η τάση για αύξηση της παραγωγής και της προστασίας των σιτηρών (καλαμπόκι, σιτάρι, κριθάρι) θα πρέπει να διατηρηθεί, οι διατροφικές κρίσεις πρέπει να προλαμβάνονται και ο τρόπος διατροφής να αλλάξει. Το φετινό σύνθημα της Παγκόσμιας Ημέρας Διατροφής που ήταν: «Ενωμένοι ενάντια στην πείνα», τα λέει όλα.