Η υγεία ως δημόσιο και όχι ως ιδιωτικό, εμπορεύσιμο αγαθό, αλλά και ως έννοια που περιλαμβάνει την σωματική, ψυχική και κοινωνική ισορροπία, αλλά και την απουσία αρρώστιας ή αναπηρίας του ατόμου, μπορεί να βρει το μεγαλείο της στις μικρές οργανωμένες κοινωνίες, οι οποίες υπό δημοκρατικές συνθήκες μπορούν να αποτελέσουν ιδανική έκφραση ενός συμμετοχικού κοινωνικού κράτους.
Η τοπική αυτοδιοίκηση
Ά και Β΄ βαθμού αποτελεί σήμερα ένα
θεσμό διοικητικής αποκέντρωσης, που
πρέπει να αναδιαμορφώσει τον στρατηγικό
του σχεδιασμό και την μεθοδολογία του
στην προσπάθειά του να βελτιώσει το
επίπεδο υγείας των πολιτών. Η αναδιαμόρφωση
αυτή για να είναι αποτελεσματική πρέπει
να εκτείνεται σε περιφερειακό, δημοτικό
και διαμερισματικό ακόμη επίπεδο, να
εγκαταστήσει ενεργά κοινωνικά δίκτυα
πολυφωνικής σύνθεσης δίνοντας έμφαση
στους κοινωνικούς εταίρους, σε εργάτες,
αγρότες, ευπαθείς ομάδες και πρέπει να
κλειδώσει μέσα από διαβουλευτικές
διαδικασίες την εμπλοκή των πολιτών
στις αποφάσεις για την υγεία του συνόλου.
Με αυτό τον τρόπο, μπορεί να προκύψει
ένα νέο συμμετοχικό ήθος, δείχνοντας
με τον καλύτερο τρόπο ότι πέρα από
δημοκρατικά δικαιώματα υπάρχουν και
δημοκρατικές υποχρεώσεις ίσης αξίας.
Η
τοπική αυτοδιοίκηση με έμφαση στην
πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας και μέσα
από την διεκδίκηση πόρων μπορεί να
αποκτήσει δημόσια υποδομή και εμβέλεια,
μεγιστοποιώντας τα οφέλη της, συσσωρεύοντας
προστιθέμενη κοινωνική αξία, διευρύνοντας
τον κοινωνικό της πλούτο και βελτιώνοντας
την ποιότητα των υπηρεσιών υγείας.
Ένα
οργανωμένο δίκτυο υπηρεσιών μπορεί να
αναπτύξει δράσεις και να υλοποιήσει
προγράμματα «Κατ΄ οίκον νοσηλείας» και
«Βοήθειας στο Σπίτι», ειδικά προγράμματα
για ηλικιωμένους, όπως τα ΚΗΦΗ, προγράμματα
αγωγής υγείας, πρόληψης ναρκωτικών και
συμβουλευτικούς σταθμούς για την πρόληψη
και την ελαχιστοποίηση των κινδύνων
για τη δημόσια υγεία, αλλά και για τα
μικρά ή μεγάλα προβλήματα που απασχολούν
τους πολίτες.
Κάθε πολίτης αυτής
της χώρας οφείλει και πρέπει να φροντίσουμε
όλοι, ώστε να συμμετέχει στις συζητήσεις
και τις αποφάσεις που τον αφορούν και
που συνδέονται άμεσα με το συμμετοχικό
σύστημα υγείας. Η κουλτούρα συμμετοχικής
υγείας, αλλά και η ανάπτυξη του εθελοντισμού
μέσα από τις υπηρεσίες του δήμου, των
πολιτιστικών συλλόγων και των μη
κυβερνητικών οργανώσεων, μπορούν να
συμβάλλουν σημαντικά στην ενημέρωση.
Ο ενημερωμένος πολίτης είναι υγιής
πολίτης. Η πληροφορία είναι υγεία. Πόσο
πιο υγιής θα ήταν μια πληροφορημένη
αγροτική κοινωνία ενός μικρού ή μεγάλου
δήμου που μαστίζεται σήμερα από αυξημένο
αριθμό νεοπλασιών εξαιτίας της αλόγιστης
χρήσης φυτοφαρμάκων και της απουσίας
λήψης ακόμα και στοιχειωδών μέτρων
προφύλαξης;
Σήμερα
όσο ποτέ άλλοτε ο πολίτης θέλει να
αποτελέσει δύναμη μεταρρυθμιστική, η
οποία δε θα ελέγχεται από
κρατικο-κομματικοποιημένα κέντρα και
οικονομικά συμφέροντα, αλλά θα παράγεται
για το καλό του δήμου, της ομάδας, του
γείτονα, όλων μας.
Η
ισχύς που δίνεται μέσα από τη διάχυση
ενός συμμετοχικού ήθους γύρω από την
υγεία προς τις αποκεντρωμένες και
αυτοτελείς κοινωνίες είναι τεράστια.
Είναι οι ισχυρές αυτές
κοινωνίες που με την επικουρία ενός
επιτελικού κράτους, θα μπορέσουν να
εκμεταλλευτούν το ανθρώπινο κεφάλαιο
και την υγεία του πολίτη ως ανεξάντλητες
πηγές καυσίμων της αναπτυξιακής μηχανής
της χώρας μας.
Το κοινωνικό κράτος είναι συνυφασμένο
με την ανάπτυξη κρατικών πολιτικών
υγείας και συνακόλουθα τους έντονους
ρυθμούς ανάπτυξης των υγεινομικών
δαπανών.
Η ανάπτυξη του κοινωνικού
κράτους είναι όμως συνυφασμένη και με
το πεδίο των «προσωπικών κοινωνικών
υπηρεσιών». Πρόκειται για ένα σύνολο
υπηρεσιών, κρατικών και τοπικών, οι
οποίες στοχεύουν στην εξατομικευμένη
φροντίδα και κάλυψη αναγκών. Οι κοινωνικές
υπηρεσίες αυτού του τύπου έχουν το
στοιχείο του «προσωπικού» γιατί αφορούν
την παροχή εξατομικευμένης φροντίδας.
Οι καιροί, όμως, απαιτούν
λύσεις. Όσο γρηγορότερα, τόσο καλύτερα.
Τα δικαιώματα του
ανθρώπου ως ατόμου και ως μέλους του
κοινωνικού συνόλου και η αρχή του
κοινωνικού κράτους δικαίου τελούν υπό
την εγγύηση του Κράτους. Αυτή είναι η
βασικότερη συνταγματική αρχή που ποτέ
δεν πρέπει να ξεχνάμε.
Το βασικότερο μέσο
για την επίτευξη των στόχων του κοινωνικού
κράτους είναι η πραγμάτωση των κοινωνικών
δικαιωμάτων και γι’ αυτό κράτη όπως το
ελληνικό οφείλουν να παρέχουν στους
πολίτες δημόσια υγεία, παιδεία, κοινωνική
ασφάλιση, εργασία, προστασία ευπαθών
κατηγοριών πολιτών.
Η κοινωνική δυναμική
και ο σύγχρονος ευρωπαϊκός στοχασμός
θα οδηγήσουν την ευρωπαϊκή ήπειρο στην
απόκτηση μίας νέας συλλογικής αλληλεγγύης,
ολοκληρωμένης κοινωνικο-οικονομικής
ανάπτυξης και ευρωπαϊκής πολιτικής
ενοποίησης.
Εάν, λοιπόν, το ζήτημα
των κοινωνικών πολιτικών και των
κοινωνικών προτεραιοτήτων και επιλογών
στην Ευρωπαϊκή Ένωση δεν επανεξετασθεί
στις νέες συνθήκες της κρίσης και μετά
την κρίση πολιτικά τότε θα είμαστε
μάρτυρες μίας πολιτικής διεύρυνσης των
κοινωνικών ανισοτήτων, του κοινωνικού
ελλείμματος και συρρίκνωσης του
κοινωνικού κράτους.
Η ελληνική κοινωνία
του σήμερα, απαιτεί από το κράτος, να
υπερβεί τις αδυναμίες και ανεπάρκειες
του συστήματος κοινωνικής πρόνοιας που
διαθέτει, έτσι ώστε να εξασφαλιστούν
ίσες ευκαιρίες για όλους τους πολίτες
στην κοινωνική συμμετοχή και αλληλεγγύη,
να καταπολεμηθούν οι διακρίσεις και ο
κοινωνικός αποκλεισμός, για να μπορούμε
έτσι να μιλάμε για ένα κοινωνικά δίκαιο
κράτος.
Σας ευχαριστώ
